Сардэчна запрашаем у Віртуальны музей горада Лагойска!
Як было не абраць людзям, якія жылі больш за тысячу год таму, маляўнічае мястэчка на правым беразе ракі Гайны для пабудовы паселішча? На месцы, дзе зараз знаходзіцца парк Тышкевічаў, размяшчаўся земляны вал, увянчаны дзядзінцам з бярвеністай сцяной. З высокіх узгоркаў, на дзесяткі кіламетраў вакол былі бачныя наваколлі — гэта і дапамагала Лагойску (Лагожаск) выконваць ролю умацавання, якое знаходзілася на шляху да Полацка заваёўнікаў, якія рухаліся з поўдня. Першапачатковая назва горада — «Логожьскъ». Паводле самага абгрунтаванага меркавання гэтая назва паходзіць ад ракі Лагаза, якае ўпадае ў Гайну, і суфікса «-ск». А ужо ў сваю чаргу назва Лагаза паходзіць ад слова «лагчына».
З тым часам, калі старажытны Лагойск уваходзіў у склад Полацкага княства, і звязаны першы ўспамін пра горад на старонках пісьмовай гісторыі. Пад час паходу, які датуецца 1078 годам, на Полацкае княства кіеўскі князь Уладзімір Манамах пісаў у сваім вядомым «Поучении»: «пожёг землю и повоевав до Лукомля и до Логожьска».
Наступны успамін «Логожьска» — 1127 год: унук Манамаха здзейсніў вялікі паход на Полацкую зямлю. Атрад лагажан быў захоплены ў палон, а горад пасля двух дзён аблогі «устрашившеся» здаўся.